obursali@cumhuriyet.com.tr
Yeni savaş türü ekonomik çökertme ne
kadar başarılı olabilir?
ABD (ve kuyruğunda Avrupa) her zaman ticareti uluslararası bir şantaj aracı olarak kullanageldi. Bunun adı: Ambargolar. Halihazırda kaç ülkeye ambargo uyguluyor bilmiyorum ama Venezüella ve İran ilk akla gelenler. Şüphesiz Kuzey Kore, onu saymıyorum bile.. Tabii Türkiye de var! Kritik malzemeler, yüksek teknolojiler ve silah başta geliyor. Bazı şirketlerimizin ABD’ye mal satması yasak örneğin.
İran bunun acısını en çok çeken ülkelerden biri. Hâlâ büyük ölçekli ambargolar ve yaptırımlarla boğuşuyor.
ABD daha düne kadar Venezüella’daki “halkçı rejim”i yıkmak için askeri operasyonlar planlıyordu. Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden biri olan Venezüella’nın petrollerine sahip çıkma denemelerine, Amerikan petrol şirketlerinin zarar görmesine karşı büyük tepki, rejimi yıkmak için Amerikancı muhalefeti ülke çapında ayaklandırmıştı. Bir sürü ambargo uygulaması dahil.
Şimdi ise Biden yönetimi şu anki çıkarları gereği, adamlarını Maduro’nun ayaklarına gönderdi. Amacı, Rusya’ya uygulamaya koyduğu petrol alımı yasağının yaratacağı büyük açığı Venezüella’nın kapatmasını sağlamak. “Size uyguladığımız petrol ihracatı yasağını gelip hafifletelim”... Kesin bir bilgi yok ama Venezüella’da iktidarı yıkma suçlamasıyla içeri atılan iki Amerikalının serbest bırakılmasını sağladılar.
ABD, ambargolu İran’ın petrol üretim ve satışı için önerilerde bulunmaya hazırlanıyor!!!
Amerikan çıkarı neyi gerektiriyorsa...
RUSYA’YA AMBARGO VE ETKİSİ
ABD’nin Rusya’ya zaten daha önce koyduğu ambargoları var. Şimdi de birçok Batılı şirket Rusya’daki faaliyetlerini durdurdu. Bunlar, daha çok ahlaki tutum. Rus bankalarını uluslararası para trafiğinin dışına itmeleri şüphesiz ki etkili olacak. Rus Merkez Bankası’nın ülke dışındaki varlıklarına el koyması veya dondurması, uluslararası ilişkilerde şüphesiz ki gerektiğinde haydutluğun sınır tanımazlığını gösteriyor. Rusya buna ne yanıt verir?
Ama bazen bu ambargolardan ve ticareti durdurmalardan en büyük zararı Batılıların göreceği de açık. Mesela Almanya, Rusya’nın en büyük bankasının para trafiğinden (Swift) çıkarılmasına karşı çıktı. Volkswagen ve daha bir sürü Alman (ve Amerikan vb.) şirketin Rusya’daki faaliyetlerini durdurması Almanya’yı etkileyecek daha çok.
Rusya borsasında çöküş normal. Fakat Amerika’daki borsalar da epey kayıpta. Petrolün 185 dolara doğru çıkacağının öngörülmesi, dünyanın üçüncü büyük üreticisi Rusya’yı mı vuracak? Almanya Kuzey Akım 2 boru hattını durdurdu. Amerika yapımcı şirketleri kara listeye aldı. Peki, Rusya Kuzey Akım 1 hattından akan gazı kesse (Avrupa’nın yüzde 40 gazı)? Pek çok ülke donar. Savaş ve işgal uzarsa bu gündeme gelir mi?
Yokluklar ve kayıplar, orantı kuramayız ama karşılıklı.
RUSYA’NIN TİCARETİNE BAKIN!
Merak ettim. Rusya petrolünü en çok kim alıyor?
Çin 32 milyar dolarla en büyük alıcı; Hollanda 9.4, Almanya 6.3, Kore 5... ABD 1 milyar dolar. AB ithalatı durdurursa, toplam 35 milyar dolar Rusya’nın zararına. Ama Çin’in kısmen devreye gireceği de söyleniyor.
Çin, Rusya’nın en çok mal ithal ettiği ülke. Çin’den ithalatı 2001’den 2020’ye kadar hızla 23.7 oranına yükselmiş. Almanya’dan ithalatı aynı dönemde 15’ten yüzde 10’a; ABD’den ise yüzde 8’lerden 5.7’ye inmiş.
Çin aynı zamanda yüksek teknoloji üretici bir ülke. Rusya’nın ihtiyaçlarını önemli ölçüde karşılayabilir. İki ülke arasındaki alışveriş zirve yapabilir.
Rus vatandaşlarının ülke dışı alışverişleri şüphesiz büyük sıkıntı yaratacak.
Dünyada gıda fiyatlarındaki büyük artışları unutmayalım. Küresel açlık tırmanır. Batılı zengin ülkelerde insanlar için hayat giderek pahalanıyor.
NATO-2030, ARDINDAN İŞGAL
ABD ve Batı, Rusya’yı ekonomik olarak mahvetmeyi planlıyor. Bu şüphesiz ki Batı’nın Ukrayna savaşına farklı ekonomik olarak katılımı demek. Bunun Rusya’ya Batı’ya, dünyaya maliyetinin epey yüksek olacağı söylenebilir.
Ukrayna’ya bu destekler Rusları işgalden ne kadar alıkoyar, başka bir mesele.
Ama şu saptamamı paylaşayım: Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, Biden’ın ABD’yi Avrupa’ya geri döndürmesi, NATO’yu tamamen kontrol altına alması ve NATO-2030 stratejisi ile örgütü hem Rusya’ya karşı daha çok konumlandırması hem de küresel savaş-savunma stratejisinin bir parçası yapmasının ardından geldi.
Zelenski yönetiminin öncelikle ülkesini düşünen politikalara yönelmesini bekliyorum. NATO’dan vazgeçtik demesi, bunun ilk işareti.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder