Oktay Yenal ve 'Batı Batarken.."

CBT Gündem, Sayı 1350, 1 Şubat 2013 /

Bu hafta dergimizle ilgili haberlere öncelik verelim: Oktay Yenal “İktisat Penceremden” köşesiyle, dergimizde “kültür birikimi”ne, geniş açılı ekonomi yorumuyla önemli katkılarda bulundu uzun zaman. Topluma ve ekonomiye insancıl yaklaşımı, insan odaklı bakış açısı hepimiz için öğretici oldu. 

“Bana göre insan huyu, bencilliği değişmedikçe toplumların kapitalist bir sistemde yaşaması şart. Gerçi büyük filozof Karl Marx, burjuva dünyanın gidişini güzel tahlil etmişti ve işi proleter devrimine kadar getirmişti, ama devrimden sonra ne yapılacağı hakkında bir plan ortaya koymamıştı” diyor ve Çağımızda vahşi kapitalizmi islah etme yol ve yordamı olarak, sosyal demokrat politikaların kararlılıkla uygulanmasını benimsiyordu..

Oktay Beyin yazılarında anlaşılmasına ve öğrenilmesine önem verdiği bir başka konu, kapitalist dünyada eşit olmayan ekonomik gelişmeler üzerine çalışmalardı. Bugün Çin, Hindistan ve daha pek çok ülkede ekonomilerin yükselişleri konusunda çok temel noktalara değinip durdu. Batının bugün yaşadığı ekonomik krizin, öyle sıradan, bankaların denetimsiz kaldığı için değil, daha uzun ve temel nedenlerden kaynaklandığını söylüyordu.

Burada “Batı Batarken..” yazısından bazı bölümlerle Yenal’ı analım:

“Dünyada bir çok insan hala bu ülkelerde yaşamak ister. Avrupa ve Kuzey Amerika daha büyüme sevdasından vazgeçseler, çok yüksek gelirleri ile geçinip gidebilirler. Üstelik Avrupa Uygarlığı gibi bir uygarlık yaratmışlar. Bu uygarlık içinde ve zenginliğin yardımı ile tatmin olsalar, başka ülkelerle işi askeri müdahalelere kadar varan şekillerde uğraşacaklarına, iklim değişmesi gibi uluslararası konular üzerinde kafa yorsalar ne olur? Varsın yıldan yıla büyümesinler; çocukları da ebeveynleri gibi yaşasın. Gelirlerini biraz eşit dağıtsalar, ülkelerindeki işsizliği de, sağlık ve eğitim sorunlarını da, çözümliyebilirler.

“..bugün Avrupa ve Amerika’da işsizlik artmış, kalkınma durmuş durumda Bazı iktisatçılar hala bankalar sistemini düzeltmek ya da bu iktisadi buhran ne vakit V şekli ile konjonktürel bir sıçrama gösterecek sorunları ile uğraşa dursunler, artık belli ki büyümenin lokomotifi Batı’dan Doğu’ya kaymış bulunuyor.

Yenal, dünya ticaretinde artan küreselleşme sonucu teknolojinin akışkanlık kazanması ile (ve finans sermaye hareketleriyle) kalkınmanın Batıdan doğuya kaydığını söylüyor ve şöyle diyordu:

“Öyle ise Avrupa’nın ve Kuzey Amerika’nın sorunu, bankaların denetsiz kalması ya da konjonktürel bir sorun değil, uzun süreli bir durumdur. (Avrupa Birliğinde) Ülkelerin ortak maliye sistemleri olmadan bu işlerin düzeleceği yok. Maliye Bakanları ya da Devlet Başkanları 10 kez değil 30 kez de toplansalar duruma çare bulamıyacaklar. Sonuç ne olacak? Bunun cevabı yinelediğim sorulara ne cevap verileceğinde saklı: Batı artık yavaş büyüyecek ve fakat bu yavaş büyümeğe alışacak mı? Doğu daha hızlı büyüyecek, fakat mutlu toplumlar yaratacaklar mı?

“Yoksa alıştığımız gibi, insanlar birbirlerini yemek için uğraşacaklar mı?

 “Dünya Nasıl Değişecek?” isimli yazısında: “Erken sanayileşen Kuzey Amerika ve Avrupa ülkeleri eskisi gibi hızla büyüyemeyecek, durgunlaşacak, yoksul ve büyük nüfuslu ülkeler ise hızla büyüyecek... Batı, yeni düzende korumacılık isteyebilir...”

Anısı önünde, saygıyla..

***

12 yıldır dergimizde PolitikBilim köşesinde yazan Aykut Göker, dostum, “yazıyoruz, arpa boyu yol alamıyor ülke” gerekçesiyle yazılarına ara vermek istedi. Göker, ekonominin bilim ve teknoloji temelindey ulusal teknoloji politikalarıyla ancak kurtulabileceğine inanır, ben de öyle düşünürüm. Bu bakımdan PolitikBilim köşesi, bizim için çok önemlidir. Dönüp dönüp bu konuları işlemek zorundayız. Aykut Bey bırakmıyor, iki haftada bire indiriyor yazılarını. 500. Yazısını yayımlıyoruz! Ama köşeyi her hafta açık tutacağız. Biliyorum ki bu köşenin ruhuna uygun insanlarımız vardır ve onlar Aykut beyden boşalan haftaları dolduracaklardır..

Diğer bir yazarımız, Hayrettin Ökçesiz, araştırma amaçlı, İngiltere’ye gidiyor. Yazılarına ara veriyor. Ökçesiz’e iyi çalışmalar diliyoruz ve bugüne kadar yazdıkları için de teşekkür ediyoruz.

Bugün sözü uzatmadan bitireyim.. Gelecek Cuma yeniden birlikte olmak umuduyla, hoşçakalın..