Ordu Vesayeti üzerine yanlışlar: Ölçüsüz Akıl Nereye Varır

Televizyonda bir tartışma programına gözüm çarpıyor. Ordu’nun siyasi hayat üzerindeki vesayetinin köklerini güya “sorguluyorlar”. Tabii bu Ergenekon bağlamında yapılıyor!

Soruya acaba ne yanıt verecekler merakıyla izlemeyi sürdürdüm..

Komik yaklaşımlar, bunlar ya tarih bilmiyor, ya soruya doğru yanıt vermemek için tarihin başlangıç dönemlerine gidiyor, ya yakın tarihle bugün arasındaki ana zinciri kuramıyor, ya da gerçekleri çarpıtmak için tarihi kendi ideolojilerine uydurmaya kalkıyorlar..

Ordunun siyaset üzerindeki vesayeti nasıl ve ne zaman başladı? Bu soruya doğru yanıtı verebilirsek, bugün pek çok şarlatan tahlili çöpü atarız, durumu kavrarız ve buradan doğru bir siyaset üretebiliriz.

İkinci Cumhuriyetçi, iktidar gazetesindeki yazarlık konumuna son verilmesinden sonra Erdoğan ve AKP gerçeğini kavrayabilen yazar diyor ki “oooo bu sorunun yanıtı için taa İttihat ve Terakki’ye gitmemiz gerek..” Neden acaba o kadar uzağa yolculuk? Bugünkü Ordu ile İttihat ve Terakki arasında ne ilişki var kardeşim?

İktidarın yoldaşı olduğu anlaşılan başka bir “düşünür” de, soruya şöyle yanıt verdi: İstiklal mahkemeleri zamanına gitmek ve bu mahkemeleri sorgulamak gerek.. Haydaaa! Sorgula babam!

Aslında ikisinin de amacı, Atatürk’ü ve kurduğu Cumhuriyeti batırmak. İlki bunu İttihat ve Terakki ile başlatıyor. Diğeri daha pratik davranıyor ve İstiklal Mahkemeleri ile derdini çözmeye çalışıyor. Acaba, mahkemelerin kararlarını 90 yıl sonra yok sayıp “itibar iadesi” mi? Aslında: Asılan İskilipli Atıf Hoca’ya yeni mezar yaptılar! Ama gelelim meselenin esasına..

***

Tartışılan ordu vesayeti ile, İttihat ve Terakki veya Atatürk arasında ilişki kurulabilir mi? Zerresini kuramazsınız!

Atatürk, askeri sivil yönetime sivil siyaseti karıştırmadı. Subaylara “siyaset yapacaksanız ordudan istifa edin ve askeri üniformanızı çıkarın” demiş adamdır! Mustafa Kemal döneminden 1960’lara kadar, ordunun siyasetle ilişkisi, iktidarın politikalarına karışmak anlamında, ya sıfırdır ya da çok sınırlıdır. Hatırladığınız bir şey var mı? DP döneminde bile ordunun darbe yapabileceğine olan inanç sıfırdı. Zaten darbeyi de albaylar düzeyinde genç subaylar yaptı.. Başlarına genaral Cemal Gürsel’i ite kaka sonradan getirdiler! Ordu’nun siyasete müdahalesi böyle başladı. Bu müdahale zeminini de ülkeyi diktatörlüğe götüren siyaset yarattı!

İttihat ve Terakki’ye gelince, Osmanlı imparatorluğunun çöküşü ile birlikte, bu siyasi oluşum da aslında sona erdi. Davayı kaybetmiş bir örgütten bahsediyoruz. Atatürk zamanında da, geri kalanları İstiklal Mahkemeleri’nce tasfiye edildi! Atatürk zaten bu örgütten çoktan kopmuştu. Anadolu’ya çıkma kararı ve Anadolu’da kongreler, halkın sefer edilmesi, İttihat ve Terakki ile ilişkisi olmayan yeni bir siyasetti.. İttihat ve Terakkiciler esas itibariyle daha çok devleti tepeden ele geçirmeye yönelik ve epey de darbeci bir karakter taşıyordu.

***

Şimdiki Ordu’nun siyasi iktidar üzerinde vesayetini, 27 Mayıs 1960’la başlatmamıza rağmen, bu vesayeti tam gerçekleştiren sonraki gelişmelerdi! Yani, Türkiye’de siyasetin ve ordunun tam Amerikan hegemonyası altına girmesiyle.. Türkiye, o zamanki SSCB’ne karşı tam bir savaş cephesi ülkesi yapıldı. Ordu, silah, cephane, eğitim, strateji, taktik, anti komünizm bütün temel konularda Amerikancılaştırıldı...

Ordu ve siyasetin Amerikancılaştırılması aslında birbiriyle paralel gitti.. Amerikancılaşma, en iyi ifadesini 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbelerinde buldu. Bu süreçler, ABD’nin sivil-siyaseti de hem doğrudan hem de dolaylı olarak Ordu üzerinden kontrolünü içerir. Bu dönemler zaten Amerika'nın Latin Amerika ve bizim gibi ülkeleri askeri darbelerle yönettiği zamanlardı.

ABD, 1980- 1990’lardan itibaren, askeri darbelerin yerine, liberal ekonomi- demokrasi ve parlamento yoluyla iktidarları yönlendirme politikasına geçti. Bu dönemden sonra Amerikan askeri darbeleri de olmadı! Mesela zavallı darbeci Honduraslı generaller yakın zamanda ortada kaldı!

ABD’nin artık bizim orduya da ihtiyacı yoktu, çünkü darbe dönemini bitirmişti.. Ama 1950’lerden itibaren temelden etkileyerek “ele geçirdiği” siyasi iktidarları, oluşumları hep elinin altında tuttu. Bugün de bakın AKP, Cemaat..

Ergenekon, Balyoz vb, özetle Ordunun siyasi tasfiyesinin de kısa siyasi öyküsünün gerisinde yatan budur.. 

Ordu’nun neden artık darbeci, müdahaleci karakterini dünyanın bu koşulları sürdüğü sürece kaybettiğinin de öyküsü.. AKP gelince Ordu'nun neden darbe yapamadığının da..

***

Diyeceğim o ki, endazesiz akıl, yüzyıl öncesine varır.. Orada bir şey olmadığını bile görmez.. Olayların birbiriyle kendi aralarında bağlantılarını kuramazsanız, bugünü anlayamazsınız..

--- 3 Ocak 2013 / Bilim ve Siyaset – Cumhuriyet