“Valse Davet”... Yo hayır, ne Viyana'dayız ne de İstanbul'da Avusturya Lisesi'nin okul töreninde... Çırağan otelinin Saray bölümünde, Balo Salonu'ndayız. Osmanlı Sultanı Abdülaziz'in (1861-1876) bestelediği “Valse Davet” müziğini dinliyoruz! Cihat Aşkın ve arkadaşları (Aşkın Ensemble) çalıyor; şef Emre Aracı: besteyi orkestrasyona uyarlayan, müzik tarihçisi ve besteci...
Viyana'da vals dinliyor gibiyiz!
Program'ı inceliyorum, bir de Padişah V.Murat’dan var: “Mi bemol majör vals”!
Zaten bütün program, “Saray” ile ilgili! Saray için veya Saray'dan çıkma müzikler!
Konserin adı da “Boğaziçi Mehtaplarında Sultanlarla Vals!”
***
Abdülaziz, ilginç bir insan. Derledigim bilgileri paylaşacağım bugün. Sultanların val bestelemeleri benim için yeni bilgi! Birden, aslında Osmanlı Sarayı'nda “Rönesans”ı keşfettiğimi düşündüm! Aslında bu “cahil” keşif, 10 yıl kadar önce, Osmanlı'nın son Halifesi II. Abdülmecit’in (Vals bestecisi Abdülaziz'in oğlu!) ressamlığını öğrenmemle, modern resimlerini görmemle başlamıştı! Adam, Son Osmanlı İslam Halifesi, ama kızları etekli ve başı açık resmetmiş! Üstelik Osmanlı Ressamlar Cemiyeti’nin fahri başkanlığını yapmış!
Abdülaziz'e gelelim: Avrupa’yı sık ziyaret etmiş! Tabii, ünlü Beyreuth Operası'na da boşuna yardım etmemiş! 1839'da Osmanlı'da reformların yeni düzenlemelerin yolunu açan Tanzimat Fermanı'nı benimsemiş ve sürdürmüş.
Saray'da “Avrupa müziği”ne merak, II. Mahmut’dan önce başlamış... Yenilikçi (gavur!) Padişah II. Mahmut, askeri bandoyu yeniden yapılandırması için ünlü müzisyen Giuseppe Donizetti'yi getirmiş. Donizetti iki yıllığına gelmiş, ancak ömrü boyu İstanbul'da kalmış (Mezarı Santa Esprit Kilisesi'inde)..
V. Murat'ın öyküsü hazin. Boğaziçi Mehtaplarında Sultanlarla Vals konserini dinlediğimiz Saray'da salonda hayatı geçmiş, yani hapis olarak! En kısa zamanıl Padişah! Koltuktan indiriliyor ve Saray'a kapatılıyor! Emre Aracı'nın verdiği bilgiye göre, bestelerini Çırağan'da yazmış..
Zaten onun için bestelenen “Şarkı –i Duaiye” trajik duygular uyandırıyor insanda! İnternet'te bu müzikleri dinleyebilirsiniz!
***
Emre Bey ilginç bilgiler verdi konser sırasında.
Harem'de İtalyan operaları ünlüymüş ve revaçtaymış!
Padişahlar Cuma Selamlığına, Rossini ve Donizetti marşları eşliğinde çıkarmış!
Frans Liszt, Çırağan Sarayı'nda hanedan'a resitaller vermiş..
Donizetti (Paşa) Saray'ın başmüzisyeni olarak, Avrupa'dan bestecileri getirtiyormuş..
Fehime Sultan ve Şehzade Burhaneddin Efendi de besteler yapıyormuş..
Nasıl, şaşırıdınız mı?!
***
Emre Aracı, hem Saray'da hem İtalya ve İngiltere'de yaptığı araştırmalarla, Saray'ın pek bilinmeyen bu “Avrupa Müziği” hayatını ortaya çıkartıyor.. Üstelik onların orkestrasyonun yapıyor. Yapı Kredi yayınlarında bu konuda kitabı var. Londra Osmanlı Saray Müziği Akademisi topluluğu kurmuş.
Bugün Osmanlıya özenenlere, alanlarda Osmanlı Sultanları diye karşılananlara, İktidarın Osmanlı sevdalarına bakıyorum da, Osmanlı Sarayı'nın yaşadığı yenilik ve “Rönesans” bugün yanlarından bile geçmemiş!
Müthiş bir “kültür yarılması” var aralarında!
Buna ancak “yalancı Osmanlıcılık” denebilir..
9 Ocak 2011/ Bilim ve Siyaset – Orhan Bursalı
--
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder