Büyük Atılım Yılı ve Türkiye için büyük boşluk

Bugün boş verin siyaseti.. Cumhurbaşkanının asgari ücret konusunda buldular da bulandırıyorlar anlamına gelen sözlerine rağmen.. Gül ile karşılıklı demeçlerinin anlamına bile girmeyeceğim, ki benim konum.

1 Ocak 2018 bugün. Umarım yıl boyunca gündeminizi az çok hazırladınız.

Bugün bilimden bahsedeceğim.

2017 müthiş geçti. Bilimsel araştırmalar, buluşlar, tekno gelişmeler fırtına gibi esti. Baş döndürücü. Herkese Bilim Teknoloji, biliyorsunuz haftalık çıkıyor, geçen sayısında geniş bir toparlama yayınladı. Kaçırdıysanız, herkesebilimteknoloji.com sitesinden dijital tek sayı olarak da alabilirsiniz. Bu haftaki dergiyle birlikte geçen yılı toplam değerlendirdiğimde şu gözlemi yapıyorum:

Bilgi birikimleri, belirli bir süre içinde önemli bir buluş ve tasarım sıçraması yapıyor ve olağanüstü bir bilgi ve teknolojik araç olarak karşımıza çıkıyor.

İvmesi artarak. Geçen bir kaç yılın birikimi, gelecek ve sonraki yıllarda daha kısa süreler içinde büyük patlamalarla karşımıza çıkacak.

Atom altı düzeyde, kuantum araştırmaları, kuantum bilgisayarları olarak beş yıl içinde dünyanın kullanımına açılacak, tüm hesaplamalar olağanüstü bir hızla gerçekleşecek, bugünkü süper bilgisayarların aylar süresince yaptığını saatler- gün boyunca yapacak. İlk kuantum haberleşmesi Çin ile Viyana arasında gerçekleştirildi, kimsenin kıramayacağı –tek tek fotonların kullanımına dayanan- bir şifreleme ile. Temel bilim ile teknolojinin bu buluşmasında Çin bir adım önde.

Büyük atılım yılı

Uzayda en büyük olay, iki nötron yıldızının 130 milyon ışık yılı uzaklıkta çarpışarak kaynaşmasıydı. Astrofizikçiler, gökbilimciler, türlü çeşitli teleskoplarıyla bu tür büyük olayları izleyebilme konusunda artık kılıçlarını kuşanmış hazır durumdalar. Bu olay, astrofiziğin en büyük atılım yılı olarak tarihe geçti. Evrenle ilgili bazı modellerin doğruluğu kanıtlandığı gibi, böyle büyük çarpışmamaların pek çok ağır elementi doğurduğu ve uzaya saldığı da doğrulanmış oldu. Einstein’in gGenel Görelilik teorisinin doğruluğu da bir kez daha test edildi.

Nötron yıldızları büyük yıldız patlamalarından arta kalan maddenin kendi içine-üzerine çökmesiyle oluşan, evrenin en küçük ama en ağır / yoğun yıldızları, bir kaşığa bir milyar ton sığdırdığınızı düşünün.  Kendi çevrelerinde de mesela saniyede defalarca dönerler.

7 dünya benzeri gezegen de keşfedildi. Hepimiz birer uzaylı olarak, hey başka uzaylılar var mı arayışı sürüyor. Dahi adam Elon Muske uzaya gidip ger gelen roketleriyle, (SpaceX – Falcon 7) uzaya sivil geziler için yeni bir dönem başlattı.

Gen’inde bozukluk mu var?

Biyolojide olağanüstü gelişmeler yaşandı. Gen makası (Chrispr yöntemi) ile, canlıların genleri rahatça kesip çıkartılmaya başlandı. Mesela Nadir bir hastalık olan Hunter sendromlu  44 yaşında bir hastanın genomunu CRISPR kullanarak başarıyla yeniden düzenlendi ve hastalık kayboldu! Portland’da araştırmacılar, tek hücreden oluşan insan embriyosunu yeniden düzenlediler. Kalıtsal hastalıklar ve kusurlu genlerin ortadan kaldırılmasında büyük bir aşama. Ayrıca rahmi teklit eden bir yapay rahim, erken doğanlar için yepyeni ve sağlıklı bir umudu doğurdu..

Türkiye bunların hiç birine hazır değil, ilgisiz ve bilgisiz, olayın tamamen dışındayız.

İnternet’i bir ahlak bozukluğu olarak gören ve dünyanın bilgisini içeren Wikipedia özgür ansiklopedisini ülkemizde hala yasaklı tutan bir anlayışla gidebileceğimiz yer koca bir boşluktur.

--1 Ocak Pazartesi/ Bilim ve Siyaset, Cumhuriyet