Medya Özgürlüğü, Anket, 1 Numara İşsizlik, 2.sırada yoksulluk/gelir yetersizliği, 3.sırada terör

Bu seçimlerde Türkiye bir yol ayrımında, ya Putinleşme yoluna girecek, ya demokratik kazanımlarını sahiplenecek..

Dün sonuçları paylaşılan ciddi bir kamuoyu araştırmasına göre, Türkiye seçmenin bir nolu sorunu işsizlik. Bu tür araştırmalarda ilk kez işsizlik meselesi yüzde 33,1’lik bir oranla halkın en önemli sorunu olarak baş köşeye yükseldi! Türkiye ile Rusya arasında internet ve sansür konusundaki araştırmada ise iki ülke ve iki rejim arasında benzerlikler ilgi çekici düzeyde..

Ali Çarkoğlu (Koç), Ersin Kalaycıoğlu (Sabancı) ve Erik C. Nisbet’in (Ohio State University) ortaklaşa yaptıkları kamoyu araştırması ilginç  sonuçlar verdi. Seçmenin yüzde 33.1’i ülkenin en temel sorunu olarak işsizliği görüyor. Yüzde 10.7’si de yoksulluğu ve gelir yetersizliğini. İkisi birden 43.8 gibi çok yüksek oran tutuyor. Terör- güvenlik sorunu yüzde 10.4 ile üçüncü; ekonomik istikrarsızlık- kriz 8.2; Kürt sorunu-barış süreci 6.4 ile dördüncü sırada yerini alıyor. Diğer sorunlar: Siyasi belirsizlik-istikrarsızlık, IŞI-dış politika, Suriye vb (3.2) çevre-su-enerji, açlık kıtlık iyice alt sıralarda yer alıyor.

51 ilde 2356 kişi ile yüz yüze yapılan görüşmede, ucu açık olarak yöneltilen, Türkiye’nin ve dünyanın en önemli sorunları sizce nedir, sorularına verilen yanıtları içeriyor. “Türkiye’de siyaset, medya ve internette özgürlükler” ana başlığı altında yapılan bilimsel araştırmada, gelecekte Türkiye’nin en önemli sorunu yine işsizlik olacak, ama bu kez yüzde 19.1 oranıyla ilk sırada gözüküyor. IŞİD ve Suriye’yi Türkiye’nin önemli sorunları arasında algılamayan milletimiz, bunları ise dünyanın hem bugün hem gelecekte en önemli sorunu olarak görüyor. İkinci sırada ise çevre, su, enerji sorunları yer alıyor!

Medya ve basın organlarının tutumlarının araştırıldığı bölümde, haber yayın organlarının kalitesinden en çok memnun olanlar, yüzde 37.4 ile en AKP’liler! CHP’lilerde yüzde 9,8’e iniyor. HDP’lilerde 15, MHP’lilerde 18.3. Memnun olmayanların oranı CHP’lilerde tepe yapıyor: yüzde 41.8. AKP’lilerde ise memnuniyetsizlik en altta: 18.7. Bu farklılık, iktidarnın medya politikasından AKP’lilerin memnuniyetini de dışa vuruyor denebilir. Ayrıca cepheleşmenin uç noktalarda seyrettiğinin de bir kanıtı. İnternet ve sosyal medyanın kalitesi üzerine en büyük oran “ne memnunum ne değilim” yanıtını verenler oluşturuyor. Memnuniyet, bu soruda AKP’de yüksek (35.9) görülürken, muhalefet partililerde ise 17.9.

Yayın organlarında sansür var mı: CHP 67.3; MHP 62.5; HDP 61.9 ve AKP’liler 46.8 evet var diyor. Sansür olmalı mı sorusuna verilen yanıtta ise CHP’liler yüzde 22.6 ile en düşük evet olmalı yanıtı verirken,  AKP’liler yüzde 33.5 ile en yüksek evet olmalı diyor. HDP: 25.0, MHP: 24.6!

“Genel olarak düünüldüğünde Türkiye’de haber medyası özgür müdür, yoksa sansürlenmekte midir” sorusuna AKP’lilerin sadece yüzde 9.4’ü çok sansürlü derken, CHP’lilerin 45.8’i, HDP’lilerin 36.4’ü, MHP’lilerin ise 28.8’i çok sansürlü demekte. Yaklaşık yanıtları İnternet medyasıyla ilgili soruda da görüyoruz.

İnternetin sansürden tamamen uzak olması fikrine “kesinlikle katılıyorum” diyenlerin partililer arasında dağılım şöyle:  AKP 5.9 (en az); MHP 17.5; HDP 20.6 ve en özgürlükçü ise CHP: 28.6.. Araştırmacılar bir de medyada sansürden duyulan rahatsızlık endeksi oluşturdu (0 hiç rahatsız değil-100 çok rahatsız). AKP 55.9;  BDP 61.2; MHP 63.7 CHP’liler ise en çok rahatsız: 68.

Bu bağlamda, haber organlarında pornografik içeriğin sansürlenmesi en çok olumlu notu alıyor: yüzde 42,7.  İslami eleştiren içeriğin sansürlenmesi yüzde 20.8 evet, milli değer  ve tarihin sansürlenmesi isteği yüzde 13.1 evet; siyasi liderlerin itibarının zedelenmesini önleyecek sansür talebi ise 9.7 evet.. Bu değişik konuları sansürleme endeksinde ise en çok sansürü isteyen yüzde 58.1 ile AKP’liler, en az rahatsız olan kesim ise yüzde 39,8 ile CHP’liler. Cumhurbaşkanlığı kampanyalarında medya tarafsızlığı endeksinde de benzer sonuç alınmış.

Ya Putinleşme, ya da..

Rusya ile Türkiye’de İnternet sansürü araştırmasını da, iki ülkeyi izleyen Erik C. Nisbet sundu ve iki ülke-liderleri arasında benzerliklere dikkati çekti.

Nisbet, bu seçimlerin, yaratacağı sonuçlar bakımından Türkiye’nin yol ayrımına gireceği, ya Putinleşme ya da parlamenter sistemin kazanımlarını koruma yolunda ilerleyecek değerlendirmesini yaptı. Nispet’e göre, internet ve sosyal medyanın “tehdit algısı”nı araştırdı. Buna göre, bu medyanın yabancı güçlerce ülke aleyhine kullanılması endişesi TR’de yüzde 41, Rusya’da 42..  İntiharlarda rolü endişesi: TR yüzde 34, Rusya’da 33.. Siyasal istikrarsızlık unsuru: TR 33, Rusya 24.. Aile değerlerine tehdit: TR 44, Rusya 27.. Bunlar iki ülke arasında yaklaşık korkular.

Türkiye’de ayrıca internetin önemli şahsiyetler hakkında yalan haberler yayacağı (yüzde 48), terörizmi teşvik edeceği (yüzde 37) ve toplum için genel bir tehdit oluşturacağı (35) gibi sonuçlar da bulundu. Tabii bu oranlarda en yüksek endişe AKP’lilerde, en düşük tehlike algısı ise CHP’lilerde. Örneğin AKP’liler sosyal medyanın hükümet alehtarı protestoları organize (yüzde 41) ve hükümete saldırı için (yüzde 31) kullanılacağı endişesi (toplamı 72) içindeler. Sonuçta yurttaşların sadece yüzde 22’si hükümetin interneti sarsürlemesi ve kısıtlamasına destek veriyor.

Bu sonuçlarda tartışılacak çok şey var.. En önemlisi, AKP’ye oy verenler arasında önemli bir oran (yüzde 15- 30 arası) iktidarın sansürcü girişimlerine destek vermiyor. Bunu ayrı bir yorum konusu yapacağım.

17 Nisan 2015 Cuma, Cumhuriyet