Bilim ve Siyaset, Cumhuriyet, 21 Haziran Pazar 2020
İlginç bir araştırmayı paylaşayım bugün. New York Times ABD ve Kanada’nın önde gelen 511 epidemiyoloğu (*) ve bulaşıcı hastalık uzmanı ile görüştü ve hayatın ne zaman normale dönebileceği konusunda görüşlerini derleyip okurlarıyla paylaştı.
Şüphesiz, geleceğe yönelik bu yanıtlar ancak şu anki salgınla ilgili bilgi düzeyiyle sınırlı; aşı ilaç bilgi değişince, farklı durumlar ortaya çıkacaktır. Fakat konu ile ilgili en önde gelen bu bilim insanlarının düşüncelerini paylaşmak ilginç olabilir, önerileri eldeki verilere dayalı...
Ama şunu belirteyim: Bu yanıtlar, dün 2.222.000 COVIT vakasının olduğu ve ölümlerin 120.000’e dayandığı ABD koşullarını da içeriyor. Şüphesiz salgın salgındır, bizde de günlük ortalama 1300 vakanın saptandığını hiç unutmayalım. Müthiş bir yayılma kolaylığına sahip bir virüsten bahsediyoruz.
Şu sırada ne yaparım?
Epidemiyologların yüzde 64 ile 41 arası, şu sırada, posta kabul etme, acil olmayan durum için doktora gitme, kısa mesafelerde gecelik tatil, ve saç kesimine gitme konusunda “bunları yapabileceklerini” söylüyor. Yüzde 39 ile 16 arası ise bu etkinlikleri 3 ile 12 ay arası sonrası zamana erteliyor. Yüzde 1’i ise bunlar asla yapmam artık görüşünde!
Bizde postalar vızır vızır. Diğerleri de yapılıyor zaten.
Dikkat edin, çoğunluk desteği almış etkinlikleri sıralıyorum: 3 ile 12 ay arası, en iyisi gelecek yıla erteleme önerilen etkinlikler:
Bir küçük akşam yemeğine katılıma (%46); arkadaşlarla açık hava yürüyüşü veya piknik (41), çocukları okula kampa veya yuvaya gönderirim (55), ortak ofis mekanlarında çalışmak (54); metro veya otobüs yolculuğu (40); arkadaş veya akraba ev ziyareti (41); uçakla seyahat (44); lokantada akşam yemeği (56); spor salonunda egzersiz (42).
Bu etkinlikleri bu yaz yaparım diyen epidemiyologların oranları yüzde 31 ile yüzde 14 arası kalıyor. Bir yıl sonra bu etkinlikleri yapın diyenlerin oranı da yüzde 15- 40 arası.
1 yıl sonra yapılabilecekler
Daha zor etkinliklere geldik: Şimdi değil, kesin 1 yıl sonrasında yapın diyenler ağırlıkta. Düğün veya cenaze törenine katılmak konusunda (yüzde 42, yüzde 41 ise şimdi katılın diyor). Arkadaşa sarılmak tokalaşmak (42); tanımadığınız biri ile dışarı çıkmak (43); maskeyi bırakmak (52); Spor etkinliği ve konsere gitmek (64). Dini ayinlere gitmek (43)
Bu etkinlikleri bu yaz yapın diyenler yüzde 15’in altında, 3 ay sonrası-1 yıla kadar yaparım diyenler ise yüzde 32 ile 43 arası. Mesela yüzde 6’sı bir arkadaşımla asla sarılıp artık öpüşmem diyor!
İnsan ilişkilerinde kayıp
Şüphesiz bu yanıtlar, 511 epidemiyoloğun kişisel risk durumlarına göre verdikleri yanıtlar; halka öneri olarak sunmuyorlar. Ama konu hakkında en çok bilgili olanların virüs riski konusunda kendi düşünceleri ve davranışları böyle.
Çoğunluğu şöyle düşünüyor: Açık hava aktivitelerini tercih edin... Kapalı mekanlarda küçük grup toplantılarından ve kalabalıklar arasında olmaktan çok daha güvenlidir. Maskeler uzun süre gerekli olacaktır.
Bir sağlık bilimcisi: “Açık hava, güneş, sosyalleşme ve sağlıklı bir aktivite, fiziksel sağlığım kadar zihinsel sağlığım için de çok önemli olacak.”
Tabi, bazı bilimciler, aşı bulununcaya kadar tüm bu aktivitelerden uzak kalacağını belirtirken, aralarında her gün işe - ofise gitmek zorunda olanlar da var.
Sonuç da var ve en kötüsü: İnsanlar arası temas ilişki azalması ve kaybı.
Merak edenler için, kaynak: www.nytimes.com/interactive/2020/06/08/upshot/when-epidemiologists-will-do-everyday-things-coronavirus.html
--
(*) Epidemiyolog, toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla vb ilgili gelişmeleri, dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunların etkenlerini inceliyor ve topluma çıkarımlarda bulunuyorlar. Epidemiyoloji de, bağlı oldukları bilim dalı.. Ne kadar çoklar bu iki ülkede, düşünün!)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder