AKP’den Giden Oylar İdeolojik ve Etnik

CHP Neden Yükselemedi- 2 :

CHP’nin neden yükselemediğini anlamaya çalışırken, şüphesiz ki bakmamız gereken en önemli tablo AKP’nin aldığı sonuçlardır. Çünkü işin sırrı daha çok burada: AKP yüzde 9 oy kaybetti. Kim bu oylar? Yüzde 5’i aşan Kürt oyları ve yüzde 4’e yaklaşan MHP’ye akan oylar. Yani etnik ve ideolojik oylar.. Gençlerin çoğunluk oylarının da, bu iki partiye yöneldiğini söyleyebiliriz.

AKP, iki “milliyetçiliğin” çapraz ateşinde kaldı. Kaybettiği oyların seceresi budur. Bu durum başına ergeç gelecekti. Bir cambaz ip üzerinde sürekli kalamaz!

Aldığı yüzde 41 oy ise, AKP’nin ana gövdesini koruduğunu gösteriyor. Bir dahaki seçimde de sanırım kaçınılmaz olarak bu “ana gövde”den erime başlayacaktır.

Nedir bu AKP’nin “ana gövde”si?

“Etnik” ve “ideolojik” milliyetçilik cereyanlarının biraz/epey dışında kalan toplumsal kesim. Tabii ilki, en son yüzde 21’lere varan geçmişin Erbakan partilerinin oyları. İkincisi, buna ek olarak, son 13 yıl içinde AKP’nin yükselttiği yeni “ekonomik” sınıfın oyları. Üçüncüsü, AKP’nin tabanda nakdi/resmi “sosyal yardım”larından, maddi “sadaka/ yiyecek/ kömür ve seçim ücreti” olarak ve AKP’li belediyelerin alt sınıflara yardımları.. Dördüncüsü, AKP’nin “borçlan / tüket” ekonomisinin cazibesine kapılan ve tüketim mutluluğuna ulaştırılan kesimler. Aslında hepsi bu ekonomi politikadan nemalandı ve nemalanmayı sürdürüyor.

Bu “ana gövde” içinde, şüphesiz “dinsel inançları yoğun muhafazakar ideolojik” kesim de var. Bu yüzde 21 mi? Bu oranı AKP’nin “çekirdek gövdesi” kabul edersek, demek ki seçmenin geride kalan yüzde 20’lik kesim, yaşanılan borçlan tüket/ sosyal yardım/ sağlık-yeşil kart uygulamaları/ yol-ulaşım projelerinden duyduğu memnuniyet nedeniyle iktidarın yanından ayrılmadı. Hala iktidara desteğini sürdürüyor!

CHP’nin de ekonomi-sosyal projeleriyle göz koyduğu bu “yüzde 20’lik” kesim değil miydi? Evet.. O zaman salt bu sonuçlar, CHP’nin neden yükselemediğini esas olarak açıklıyor.

Bu kesim henüz “ana gövdeden ayrılma zamanı” gelmediği düşüncesinde. Emekliler dahil, ekonomik olarak, 2011 seçimlerine göre daha iyi durumda olmamalarına rağmen (enflasyon erimesi), henüz iktidarın sürmesinden yana beklemeyi tercih ettiler. Bu kesim seçmen, ekonomik zorlukların artacağını düşünerek oy kullanmaz, o andaki durumuna bakar. Artacak zorluklar, “geleceğe ilişkin”dir.

İktidar erimesi birden olmaz, yavaş yavaş

Yüzde 50 oy almış bir partinin, birden “çöküşü” söz konusu olmaz. Yeter ki, “olağanüstü olayların gırdabına sürüklenmesin”. Şimdilik öyle bir durum yok. Ama rahatsızlıklar giderek artıyor ve toplum de bunu hissediyor. Tüm veriler, Türkiye’de ekonomik zorlukların artarak süreceğini ilişkindir. Eskinin göklerden yağan paraları olmayacaktır. Ekonominin zorlukları, banka çöküşlerini saymazsak, 2002 öncesinin karakterini koruyor. Sermaye, ammadde-yarı mamul, orta ve ileri teknoloji ürünleri ithalatına bağımlı ve cari açık üreten ekonomik yapı aynen sürüyor.

Bir “ekonomik mucize” söz konusu değil. Ekonomik büyük çöküş olmaz(sa), ama ekonomik düşüş kaçınılmazdır. Dünyanın bol paraya boğulduğu cicim/ balayı ayları geri gelmeyecektir. Bunun büyük sosyal yansımalarını yaşamaya başladık gibi.

Bir iktidar, bu kısır döngüden çıkışın temellerini şimdi atsa, sonuçlarını en erken 8-10 yılda almaya başlar (CHP’ye duyurulur). Hangi iktidar olursa olsun, yaşanan ve süren zorluklarla daha yoğun yüzleşecektir.

Eğer olağanüstü bir duruma girmezsek..

Tabii burada olaya salt ekonomik baktık. 2015 seçimlerine damgasını vuran “ideolojik- milliyetçi-etnik kimlik yoğunlaşması”, bu dönemde daha güçlü seyredeceğe benziyor. Bu çatışma da siyasetin seyrini değiştirir. Veya bu çatışmayı iktidarda kalmanın ana manivelası olarak kullanır Muktedir ve Partisi. Türkiye, tekrarlıyorum: zor bir döneme giriyor!

Yükseliş ve Düşüş Grafiği: 

Yükseliş: 2002: 34,28 (MHP baraja takılınca iktidar oldu!); 2007: 46.66; 2011: 49,83

Düşüş: 2015: 40.66.. (ideolojik ve milliyetçilik oy kaybı). Yeni seçimlerde, 2002 sonuçlarından, yüzde 34’lerden bahsedebiliriz.

AKP bir yıl sonra yapılsa bile, ilk erken seçimde, bu olağan durum böyle sürerse, erimesini sürdürecektir.

Ancak olağandışı bir durum yaratırsa, bilemem.

CHP neden yükselemedi sorusuna yanıt ararken, AKP neden oy kaybettiye baktık! Bir üçüncü yazı ile CHP’ye devam..

--23 Haziran 2015 Salı / Bilim ve Siyaset – Cumhuriyet